TRICHODERMA

Projekt nr WND-POIG.01.03.01-00-129/09

Tytuł projektu: Polskie szczepy Trichoderma w ochronie roślin i zagospodarowaniu odpadów organicznych.

Cele projektu:
• Wytworzenie biopreparatów zawierających zespoły wyselekcjonowanych, polskich szczepów grzybów z rodzaju Trichoderma do kompleksowego wykorzystania w integrowanych i ekologicznych uprawach warzyw. Biopreparaty te mają być alternatywą dla środków chemicznych stosowanych do poprawy wzrostu i zdrowotności roślin.
• Opracowanie technologii produkcji biopreparatów z wykorzystaniem odpadów oraz opracowanie technologii ich stosowania do utylizacji i poprawy stanu sanitarnego odpadów organicznych z gospodarstw ogrodniczych i przemysłu przetwórstwa rolno-spożywczego.

Streszczenie projektu:
W ciągu ostatnich lat ludzie zaczęli zdawać sobie sprawę z zagrożeń wynikających ze wzrastającego skażenia środowiska. Obecnie, na całym świecie przepisy dotyczące ochrony środowiska stają się coraz bardziej rygorystyczne. Wiele mówi na temat skażeń gleb i wód gruntowych w wyniku nadmiernego stosowania nawozów mineralnych oraz chemicznych środków ochrony roślin. Konsumenci coraz bardziej zwracają uwagę na pozostałości pestycydów i szkodliwych substancji w produktach rolnych. Dlatego redukowana jest liczba chemicznych środków ochrony dopuszczonych do użycia w rolnictwie. Jednocześnie, bardzo intensywnie poszukiwane są alternatywne metody uprawy i ochrony roślin, które zastąpią wycofywane środki. Od wielu lat duże zainteresowanie budzi możliwość wykorzystania grzybów z rodzaju Trichoderma jako mikroorganizmów wspomagających wzrost i chroniących rośliny przed czynnikami stresowymi, głównie organizmami chorobotwórczymi. Już teraz w wielu państwach (USA, Kanada, Brazylia, Indie) grzyby Trichoderma znajdują zastosowanie w rolnictwie. Są stosowane również w przemyśle do produkcji enzymów.
Tak wielkie zainteresowanie grzybami Trichoderma upatruje się w ich wszechstronnym działaniu. Grzyby te są niezwykle powszechne w naturze. Rosną szybko w hodowlach sztucznych i obficie produkują zarodniki konidialne. Zwalczają szeroką gamę patogenów grzybowych, a także ograniczają występowanie trudnych do zwalczania chorób bakteryjnych. Działanie Trichoderma polega na intensywnej produkcji enzymów litycznych oraz antybiotyków, konkurencji o składniki pokarmowe i przestrzeń z patogenami, stymulacji wzrostu oraz indukcji odporności w roślinach. Grzyby te są również odporne na związki toksyczne, dzięki temu można je stosować ze zmniejszonymi dawkami pestycydów.
W niektórych krajach istnieją już komercyjne preparaty na bazie Trichoderma, a ich stosowanie ma wydźwięk ekonomiczny. Na polskim rynku można znależć tylko nieliczne preparaty, a ich cena jest bardzo wysoka. Problemem też jest ich zmienna skuteczność w naszych warunkach klimatycznych. Dlatego celem autorów Projektu jest wykorzystanie ogromnego potencjału grzybów z rodzaju Trichoderma i opracowanie preparatów na bazie rodzimych szczepów przystosowanych do polskich warunków uprawy. Preparaty te będą wykorzystywane kompleksowo w integrowanej, ale także ekologicznej, uprawie warzyw jako zaprawy nasienne, doglebowo i w formie oprysków. Preparaty te będą stanowiły kompozycję kilku aktywnych szczepów Trichoderma, aby zwiększyć ich skuteczność wykorzystując synergistyczne działanie różnych metabolitów lub mechanizmów korzystnych dla wzrostu i zdrowotności roślin.
Ważnym i innowacyjnym aspektem projektu jest produkcja preparatów zawierających grzyby Trichoderma w oparciu o organiczne materiały odpadowe. W Polsce rocznie produkowanych jest ok. 162 mln ton odpadów, z tego ponad 50% stanowią odpady biodegradowalne. Zgodnie z dyrektywą UE ilość odpadów ulegających biodegradacji powinna być znacznie ograniczona. Ponadto koszty utylizacji odpadów w ostatnich latach znacznie wzrosły. Dlatego w Projekcie dodatkowo planowane jest wykorzystanie Trichoderma do kompostowania odpadów, głównie roślinnych z gospodarstw domowych, rolnych oraz z przedsiębiorstw przemysłu rolno-spożywczego. Proponowany projekt posiada również ważny aspekt edukacyjny polegający na zachęcaniu ludności do segregacji i utylizacji odpadów z własnych gospodarstw domowych w celu ograniczania kosztów za wywóz śmieci oraz stosowanie wartościowych materiałów organicznych w przydomowych ogrodach.